ဗိုက္ေအာင့္ျခင္း ေ၀ဒနာကို ခံစားဖူးတဲ့ သူတိုင္း သိၾကမွာပါ။ ဒီေ၀ဒနာဟာ
တကယ္ခံစားေနရတဲ့ အခ်ိန္ဆိုရင္ မလွဳပ္ရဲ မရွားရဲနဲ႔ တကယ့္ကို အလုပ္ပ်က္
အကိုင္ပ်က္ပါပဲ။ အရမ္းနာေနတဲ့ ခံစားခ်က္ဟာ ပိုပို တိုးလာမလားဆိုျပီး
အသက္ရွဴသံ တစ္ခ်က္နဲ႔ တစ္ခ်က္ၾကားမွာေတာင္ ရဲရဲ မရွဴရဲေလာက္ေအာင္
ဆိုးပါတယ္။ ဒီလို အခ်ိန္မွန္မွန္ ဗိုက္ေအာင့္တတ္တဲ့ ေရာဂါကို
အစာလမ္းေၾကာင္း ျပည္တည္နာ (Peptic Ulcer) လို႔ေခၚပါတယ္။
ဗိုက္ေအာင့္ေစတဲ့ ေနာက္ခံ ေရာဂါ အေၾကာင္းတရား အမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိေပမယ့္ (၁)
နာေသာေနရာကို သတ္သတ္မွတ္မွတ္ လက္ညွိဳးနဲ႔ ညႊန္ျပလို႔ ရျခင္း (၂)
ကာလအတန္ၾကာ ေပ်ာက္သြားလိုက္ ျပန္ျဖစ္လိုက္ ခဏခဏ ျဖစ္ေနျခင္း (၃)
နာက်င္ျခင္းသည္ အစာစားလိုက္ျခင္းနဲ႔ ဆက္စပ္ေနျခင္း စတဲ့ အခ်က္(၃)
ခ်က္စလံုး ရွိေနတယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ေသခ်ာေပါက္ အစာလမ္းေၾကာင္း ျပည္တည္နာ
(Peptic Ulcer) လို႔ ေျပာနိုင္ပါတယ္။
ဒီေရာဂါကို အစာအိမ္ျပည္တည္နာ (Gastric Ulcer) နဲ႔ အူသိမ္ျပည္တည္နာ
(Duodenal Ulcer) ဆိုျပီး ႏွစ္မ်ိဳး ခြဲျခားထားပါတယ္။ ေ၀ဒနာပံုစံမွာ
သိသိသာသာ ကြဲျပားပါတယ္။
(၁) အစာအိမ္ျပည္တည္နာက အရွိဳက္ေနရာနဲ႔ အစာအိမ္ရွိတဲ့ ေနရာေတြမွာ နာပါတယ္။
သူက အစာစားလိုက္တာနဲ့ ျဖစ္တာပါပဲ။ အလြန္ဆံုး အစာစားျပီး
နာရီ၀က္ေလာက္အတြင္း နာလာတတ္ပါတယ္။ အစာစားျပီး နာတယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္က
အသိသာဆံုး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒိုင္ဂ်င္း၊ ခေရးေမးလ္အက္စ္ စတဲ့ အက္ဆစ္ကို
သက္သာေအာင္ ေလွ်ာ့ေပးတဲ့ ၀ါးစားရတဲ့Antacids ေတြေသာက္ရင္ ထူးထူးျခားျခား
မသက္သာလွပါဘူး။
(၂) အူသိမ္ျပည္တည္နာက နာတဲ့ေနရာခ်င္း တူေပမယ့္ သူက ဗိုက္ဆာရင္
အစာေခ်ရည္ေတြ ထြက္လာရင္ နာလာတတ္တဲ့ ေ၀ဒနာျဖစ္ျပီး သိသာတဲ့
လကၡဏာတစ္ခုအေနနဲ႔ အစာစားလိုက္မွ သက္သာသြားပါတယ္။ Antacids ေတြ
၀ါးစားလိုက္ရင္ သိသိသာသာ သက္သာသြားပါတယ္။ ညတစ္ေရးနိုး ဗိုက္ဆာျပီး
ထေအာင့္ရင္ ေသခ်ာေပါက္ အူသိမ္ျပည္တည္နာ ျဖစ္ေနျပီ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါဆိုရင္ ဘယ္လိုကုၾကမလဲ။ ကြ်န္ေတာ့္ရဲ့ ဒီေဆာင္းပါးမွာ
ဒီေရာဂါေတြအေၾကာင္း တစ္ေစ့တစ္ေစာင္း ေဖာ္ျပေပးသြားမွာ ျဖစ္ျပီး
ေဆးခန္းသြားစရာ မလိုေတာ့ဘဲ ႏွစ္ေပါင္း သံုးေလးဆယ္ ျဖစ္လာလဲ
ေပ်ာက္သြားေအာင္ ေသာက္လို႔ရတဲ့ ေဆးပံုစံကို
မက္ဖန္ပရိသတ္မ်ားအတြက္ေဖာ္ျပေပးမွာပါ။
ဒီေရာဂါ ႏွစ္မ်ိဳးစလံုးဟာ မိန္းေတြမွာထက္ ေယာက်္ားေတြမွာ ၂ဆကေန ၅ဆ
ပိုျဖစ္ေလ့ရွိတာ ေတြ႔ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။အစာအိမ္ျပည္တည္နာထက္
အူသိမ္ျပည္တည္နာက ပိုအျဖစ္မ်ားပါတယ္။ ထူးထူးျခားျခား “ O “ ေသြး
သမားေတြမွာ ပိုျဖစ္ၾကတာ ေတြ႔ရပါတယ္။
ျဖစ္ရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြက
(၁) အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးမ်ား ေရရွည္စြဲေသာက္ျခင္း
(၂) ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း (အစာအိမ္နာကို ပိုျဖစ္ေစပါတယ္။ ျဖစ္ျပီးသား
အနာေတြကိုလည္း အနာက်က္ ေႏွးေစပါတယ္။
(၃) စိတ္ဖိစီးမွဳမ်ားေသာ၊ စိတ္ျမန္လက္ျမန္ ေဒါသၾကီးေသာ စိတ္အေျခအေနရွိျခင္း
(၄) အစာေခ်ရည္ အက္ဆစ္ဓာတ္မ်ား လြန္ကဲစြာ ထြက္ေစေသာ အစားအစာမ်ား (ေကာ္ဖီ၊
လက္ဖက္၊ အရက္၊ မဆလာ စသည္တို႔ကို) ရက္ဆက္ စားသံုးျခင္း
(၅) Helicobacter pylori အမည္ရွိ ဘက္တီးရီးယား အစာအိမ္လမ္းေၾကာင္းတြင္
ကူးစက္ခံရျခင္း
ဒီပိုးကိုေတြ႔ရွိတာ ဘယ္ေလာက္မွ မၾကာေသးပါဘူး။ ဒီပိုးဟာ ဘယ္ေလာက္
ဆိုး၀ါးအစြမ္းထက္သလဲဆိုရင္ အစာေခ်ရည္ရဲ့ ဟိုက္ဒရိုကလိုရစ္ အက္ဆစ္ (HCl)
ထဲမွာေတာင္ ေအးေဆး အသက္ရွင္နိုင္ပါတယ္။ သူက အစာလမ္းေၾကာင္းနဲ႔ အစာအိမ္ရဲ့
မ်က္ႏွာျပင္ဆဲလ္ေတြမွာ တြယ္ကပ္ ေပါက္ပြားေနထိုင္ပါတယ္။ ဒီပိုးဟာ
စတင္ေတြ႔ရွိခဲ့တုန္းက ပညာရွင္ေတြကိုယ္တိုင္ အံ့အားသင့္သြားေစတဲ့
အသက္ျပင္းတဲ့ ပိုးျဖစ္ပါတယ္။
ဒီပိုးက မသန္႔တဲ့ အစားအေသာက္ လမ္းေဘးအစားအေသာက္ ပန္းကန္ခြက္ေယာက္ေတြက
တစ္ဆင့္ အမ်ားဆံုး ကူးတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ဖြံ႔ျဖိဳးဆဲ နိုင္ငံေတြမွာ
ပိုအျဖစ္မ်ားပါတယ္။
ေရွးယခင္က ဒီေရာဂါျဖစ္တဲ့ လူနာေတြမွာ အေၾကာင္းရင္း အမွတ္ (၁) ကေန (၄)
အထိပဲ စဥ္းစား ကုသေပးခဲ့ေပမယ့္ တကယ္တမ္း လိုက္စစ္ေဆးၾကည့္လိုက္ေတာ့ ၉၀%
ေသာ အစာအိမ္ျပည္တည္နာေတြနဲ႔ ၇၀% ေသာ အူသိမ္ျပည္တည္နာေတြဟာ ဒီပိုးေၾကာင့္
မေပ်ာက္နိုင္ေတာ့တာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒီပိုးက အနာေတြကို ပိုဆိုးေစျပီး
ေနာက္ဆံုး ကင္ဆာအျဖစ္ ေျပာင္းသြားေစပါတယ္။ (အထူးသျဖင့္ အူသိမ္အနာထက္
အစာအိမ္အနာက ကင္ဆာေျပာင္းဖို႔ အခြင့္အလမ္း အရမ္းမ်ားပါတယ္။
ကင္ဆာေျပာင္းတာက်ေတာ့ “A” ေသြးသမားေတြ ပိုမ်ားပါသတဲ့ ) ဒီပိုးဟာ
အက္ဆစ္ဓာတ္ကိုလဲ မ်ားလာေစလို႔ အနာက မေပ်ာက္ေတာ့ဘဲ မကုသေရြ႔ တစ္သက္လံုး
ျဖစ္သြားမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္ဆက္တြဲေတြအေနနဲ႔ အနာျဖစ္လိုက္ အမာရြတ္တက္လိုက္ သံသရာလည္တာ ၾကာလာရင္
ကင္ဆာေျပာင္းသြားမယ္၊ ေပါက္ထြက္သြားျခင္း၊ အစာအိမ္ ထြက္ေပါက္ပိတ္ျခင္း၊
ေသြးထြက္ ေသြးအန္ ေသြး၀မ္းသြားျခင္း စတာေတြ ျဖစ္လာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီလို ဗိုက္ေအာင့္တာ ၾကာလာလို႔ ေတြ႔ကရာ ကြမ္းရာဆိုင္က ေဆးေတြ ေသာက္၊
ရမ္းကုေတြနဲ႔ ေဆးျမီးတိုေတြနဲ႔ ကုေနၾကျပီး မေပ်ာက္ဘဲ
အေျခအေနပိုဆိုးလာေနတဲ့ လူေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားပါတယ္။
ပိုဆိုးတာက ရမ္းကုက ဗိုက္နာတာ အကိုက္အခဲ ေပ်ာက္ေဆး ထပ္ေပးလိုက္လို႔
အစာအိမ္အကြင္းလိုက္ ေပါက္ထြက္ျပီး ေဆးရံုေရာက္လာတဲ့သူေတြ
ကြ်န္ေတာ့္အေတြ႔အၾကံဳမွာေတာင္ မနည္းေတာ့လို႔ ဒီေဆာင္းပါးကို ေရးရျခင္း
ျဖစ္ပါတယ္။ (ၾကားျဖတ္ ေျပာရရင္ ျမန္မာတိုင္းရင္း အစာအိမ္ေဆးမ်ားဟာလဲ
ႏြယ္ခ်ိဳမ်ားစြာ ပါ၀င္တဲ့အတြက္ ေသြးတိုးတတ္တဲ့ သူမ်ားအတြက္
လံုး၀မသင့္ေတာ္ပါဘူး)
ဒီပိုးကို စစ္တဲ့ Investigation ေတြက 13C Urea Breath Test, Serological
Test, Rapid Urease Test, Culture စသျဖင့္ ရွိျပီး အတန္သင့္
ေစ်းၾကီးလွပါတယ္။ ဒီေတာ့ ဆရာ၀န္တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ မတတ္နိုင္ပါဘူးဆိုတဲ့
လူနာကို ဒါေတြ စစ္ခိုင္းဖို႔ ဘယ္လိုေျပာရပါ့မလဲ။ ဒါကတစ္ခ်က္…..။
ေနာက္ျပီး ခန္႔မွန္းေျခ ၈၀% ခန္႔ေသာ ဗိုက္ေအာင့္သူအားလံုးမွာ ဒီ H.pylori
ပိုး ရွိေနျပီး က်န္တဲ့ ၂၀% ကလဲ ျပည္တည္အနာရွိလာျပီဆိုတာနဲ႔ မၾကာခင္
ဒီပိုး၀င္လာေတာ့မွာမို႔ ေအာက္ပါေဆးနည္းပံုစံအတိုင္း ၁၄ ရက္
တန္းေပးလိုက္ၾကပါတယ္။ တကယ္လဲ ထိေရာက္စြာ ကုသေပ်ာက္ကင္းသြားတာ ကမၻာနဲ႔
အ၀ွမ္း လက္ေတြ႔ပါပဲ။ ႏွစ္ရွည္လမ်ား ႏွစ္၃၀ ေက်ာ္ ေအာင့္လာတဲ့သူေတာင္
ဒီေဆး၁၄ ရက္နဲ႔ အျမစ္ျပတ္ေပ်ာက္ကင္းသြားတာ ကြ်န္ေတာ့္ ကိုယ္ေတြ႔ပါပဲ။
ဒီေဆးနည္း ကုထံုးဟာ ေဆးခန္းေတြမွာပဲ ရနိုင္တဲ့ ဆရာ၀န္ေတြပဲ သိတဲ့
ေဆးနည္းေကာင္းတစ္လက္ ျဖစ္လို႔ တကယ္ေဘးကင္းျပီး ထိေရာက္တဲ့
ေဆးညႊန္းျဖစ္လို႔ ေငြေရးေၾကးေရးနဲ႔ တြက္ရင္ ဘယ္ေလာက္တန္မလဲ
စဥ္းစားသာၾကည့္ေတာ့။
ဒါျဖင့္ ကြ်န္ေတာ္က ဘာလို႔ ဒီလို လွိ်ဳ႔၀ွက္ခ်က္ကို
ထုတ္ေဖာ္ခ်ျပရသလဲဆိုေတာ့ ျပည္သူ႔အက်ိဳးအတြက္ပါ။ ကြ်န္ေတာ္တို႔နိုင္ငံမွာ
ဆရာ၀န္ လံုလံုေလာက္ေလာက္ မရွိတဲ့ ေနရာေတြ အမ်ားၾကီးပါပဲ။ ဆရာ၀န္
ရွိျပန္ဦးေတာ့ လိုအပ္ခ်က္ေတြနဲ႔ တစ္၀မ္းတစ္ခါး ရွာစားေနၾကရတဲ့ အတြက္
ေဆးကုခ မရွိဘဲ ေတြ႔ကရာ ဒိုင္ဂ်င္းေလး၀ါးျပီး ေဆးျမီးတိုေလး ေသာက္ျပီး
ရုန္းကန္လွဳပ္ရွား အသက္ဆက္ေနၾကရတဲ့ သူေတြအတြက္ အြန္လိုင္းေပၚကေန
တတ္စြမ္းသေလာက္ ကူညီေပးျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ေ၀ဒနာရွင္မ်ားကို လက္ဆင့္ကမ္း
ေပးၾကပါလို႔ ေမတၱာရပ္ခံပါတယ္။
ေသာက္ရန္ ေဆးညႊန္း
Omezprazole 40 mg
Clarithromycin 500 mg
Amoxicillin 500 mg
Metronidazole 400 mg
ဒီေဆး ၄ မ်ိဳးစလံုးကို တစ္ခါေသာက္ တစ္လံုးစီ တစ္ေန႔ ၂ခြက္
အစာစားျပီးတိုင္း ေသာက္ပါ။ ၁၄ ရက္တိတိ မပ်က္မကြက္ ေသာက္ပါ။ ဒါဆိုရင္
ေသခ်ာေပါက္ အျမစ္ျပတ္ ေပ်ာက္ကင္းပါမယ္။ ဒါဟာ H.pylori ပိုးနဲ႔
ဗိုက္ေအာင့္ျခင္း ေ၀ဒနာမ်ားကို အျမစ္ျပတ္ ကုသနိုင္တဲ့ ကမၻာေက်ာ္
ေဆးသံုးျဖာကုထံုး (Triple Therapy) ပဲျဖစ္ပါတယ္။ (Triple Therapy အျပင္
2nd Line အေနနဲ႔ Quadritherapy ေဆးေလးျဖာ ကုထံုးလဲ ေပၚေနျပီ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ဒါက ေဆးမွန္မွန္မေသာက္လို႔ ျပန္ျဖစ္တဲ့ သူေတြ အတြက္သာ
ျဖစ္ပါတယ္။ အခုထဲက Triple Therapy ကိုပဲ မွန္မွန္ မပ်က္မကြက္
ေသာက္မယ္ဆိုရင္ ျပတ္ပါတယ္)
ဒီေဆးေတြကို ေသာက္ေနစဥ္အတြင္းမွာ ၀မ္းသြားျခင္း၊
ပါးစပ္အနည္းငယ္ပ်က္ျခင္း၊ ပ်ိဳ႔ခ်င္ အန္ခ်င္ျခင္း၊ ဗိုက္ေအာင့္ျခင္း
စတာေတြ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးအေနနဲ႔ ခံစားရတတ္ေပမယ့္ ေထြေထြထူးထူး အႏၱရာယ္
မရွိပါဘူး။ ၁၄ရက္ ေဆးအျပည့္ ေသာက္ျပီးတဲ့ အခ်ိန္မွာ ေ၀ဒနာရွင္မ်ားအားလံုး
သက္သာေပ်ာက္ကင္းလို႔ စိတ္ခ်မ္းသာၾကရမယ္ဆိုရင္ ကြ်န္ေတာ္ ၾကိဳးစား
ေရးသားထားတဲ့ ဒီေဆာင္းပါးေလးဟာ မ်ိဳးၾကီးသီခ်င္းထဲကလို “ေနေရာင္ျခည္
မဟုတ္လဲပဲ…….. ၾကယ္စင္ေလာက္ေတာ့ ငါ့ရဲ့လက္တစ္ကမ္းအတြင္း………
ကိုယ္တတ္စြမ္းသေလာက္ အလင္းေရာင္ အေႏြးဓာတ္ ေပးခဲ့တယ္” ဆိုတာမ်ိဳး
ျဖစ္တယ္ဆိုရင္ပဲ တကယ္ေက်နပ္လွပါျပီ။
ဆရာ၀န္ တိုက္ရိုက္မညႊန္ၾကားဘဲ ေဆးရမ္းေသာက္ခိုင္းတယ္လို႔
မေက်လည္သူမ်ားရွိရင္လဲ
thihathit.um2@gmail.com ကို ဆက္သြယ္
ေဆြးေႏြးနိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေ၀ဒနာရွင္ေပါင္းမ်ားစြာကို
ကုသေပးနိုင္ခဲ့တဲ့ Triple Therapy ဟာ လမ္းေဘးေဆးဆိုင္ေတြက ေရာင္းေပးတဲ့
စပ္ေဆးေတြထက္ေတာ့ သာမွာ ေသခ်ာပါတယ္။ ဆရာ၀န္နဲ႔ လက္တစ္ကမ္းကို
မေရာက္လာနိုင္ၾကတဲ့ ျပည္သူေတြအက်ိဳးကို ေရွးရွဳလို႔
မက္ဖန္ကိုယ္စားျပဳျပီး ကြ်န္ေတာ္ ဆက္လက္ တင္ဆက္ေပးသြားပါဦးမယ္။
