က်န္းမာေရး ေသာ့ခ်က္မ်ား
ေသာ့(၁) WATER
မနက္ေရတစ္ခြက္ေသာက္ျခင္းသည္ ခႏၶာကိုယ္ႏွင့္ေရ ညီမွ်ေစ၏။
ေသာ့(၂) SLEEP
အိပ္ခ်ိန္ ညာေစာင္း၍ ေလးကိုင္းသ႑ာန္အိပ္ျခင္းသည္ အိပ္ေရးဝေစ၏။
ေသာ့(၃) APPETITE
အစာကို ၇ပံုမွ်သာအဝစားျခင္းသည္ ခႏၶာကိုယ္အား က်န္းမာေစ၏။
ေသာ့(၄) EXERCISE
အားကစားလုပ္ျခင္းသည္ စိတ္ခႏၶာအား တက္ၾကြေစ၏။
ေသာ့(၅) MUSIC/LITERATURE
ဂီတသည္ ႏွလံုးကို႐ႊင္ေစ၏။ စာဖတ္ျခင္းသည္ အသိဥာဏ္ကို တိုးေစ၏။
ေသာ့(၆) BEANS
ပဲအၿမဲစားျခင္းျဖင့္ အသက္ကိုေစရွည္သည္။
ေသာ့(၇) VICES
ေဆးလိပ္၊ အရက္ကို လက္ျပႏႈတ္ဆက္ပါ။
ေသာ့(၈) LOVE/SEX
လိင္ႏွင့္အခ်စ္ကို ညီမွ်ပါေစ။
ေသာ့(၉) LONELINESS
အထီးက်န္ျခင္းက ရုန္းထြက္ႏိုင္လွ်င္ သင္က်န္းမာၿပီ။
ေသာ့(၁ဝ) MIND
ဦးေႏွာက္ကို မျပတ္သံုးေပးျခင္းျဖင့္ အိုမင္းျခင္းကို ကာကြယ္ႏိုင္သည္။
ေသာ့(၁၁) TEA
ေရေႏြးၾကမ္း အၿမဲေသာက္သံုးျခင္းသည္ ဝိတ္က်ေစ၏၊ ကင္ဆာကို ကာကြယ္ေပး၏၊ အရြယ္တင္ ႏုပ်ဳိေစ၏။
ေသာ့(၁၂) SMILE
ဘဝကို အၿပံဳးနဲ႔ရင္ဆိုင္ပါ။
ပ်င္းေၾကာဆန္႔ျခင္း
ပင္ပန္းႏြမ္းလ်ခ်ိန္ ပ်င္းေၾကာဆန္႔ျခင္းျဖင့္ ေနသာထိုင္သာရွိေစသည္။ အလုပ္ႏွင့္လက္ မျပတ္သူမ်ားအတြက္ ပ်င္းေၾကာဆန္႔ျခင္းသည္ ခႏၶာကိုယ္အတြက္ အေကာင္းဆံုး လႈပ္ရွားနည္းတစ္မ်ဳိးျဖစ္သည္။ လူခႏၶာက်န္းမာဖို႔အတြက္ အဓိကအေရးပါေသာအခ်က္မွာ ပံုမွန္ေသြးလည္ပတ္မႈျဖစ္သည္။ အေၾကာင္းမွာ ခႏၶာကိုယ္အစိတ္အပုိင္းမ်ားသို႔ အာဟာရေပးေဝျခင္း၊ မလိုအပ္သည့္အရာမ်ားကို ဖယ္ရွားေပးျခင္း စသည့္အလုပ္ကို လည္ပတ္ေနသည့္ေသြးက လုပ္ေဆာင္ေပးေနေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ပ်င္းေၾကာဆန္႔ျခင္းသည္ ခႏၶာကိုယ္ရွိၾကြက္သားမ်ားကို က်ံဳ႕ဆန္႔ေပးသည္။
စကၠန္႔ပိုင္းမွ် ပ်င္းေၾကာအခါခါဆန္႔ေပးျခင္းျဖင့္ အနယ္ထိုင္ေနေသာေသြးမ်ားက ႏွလံုးဆီသို႔ျပန္စီးၿပီး ေသြးလည္ပတ္မႈကို ပိုမိုေကာင္းမြန္ေစသည္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပင္ ၾကြက္သားမ်ားက်ံဳ႕ဆန္႔ျခင္းျဖင့္ ၾကြက္သားအတြင္းရွိ ေသြးမ်ားကိုလည္း လည္ပတ္အားေကာင္းေစသည္။ ၾကြက္သားအတြင္းရွိ မလိုအပ္သည့္အရာမ်ားကို သယ္ေဆာင္ဖယ္ရွားေပးသျဖင့္ ပင္ပန္းေညာင္းညာမႈကို ေပ်ာက္ေစၿပီး ခႏၶာကိုယ္ကို လန္းဆန္းတက္ၾကြေစသည္။ ထို႔အျပင္ ပ်င္းေၾကာဆန္႔ခ်ိန္ လူအမ်ားက လက္ႏွစ္ဖက္ကို ေနာက္သို႔ ဆန္႔တန္းတတ္သည့္အတြက္ ရင္ဘတ္လႈပ္ရွားမႈကိုလည္းျဖစ္ေစပါသည္။
ေသာက္သံုးရန္မသင့္ေသာ ေရ(၅)မ်ဳိး
(၁) မီးဖိုေပၚတြင္ အခ်ိန္ၾကာျမင့္စြာ ဆူပြက္ေအာင္ထားသည့္ ေရေႏြး
(၂) ဓာတ္ဗူးထဲတြင္ ရက္ၾကာျမင့္စြာထားသည့္ မလတ္ဆတ္ေသာေရေႏြး
(၃) အႀကိမ္ႀကိမ္ဆူဗြက္ေအာင္ ႀကိဳခဲ့ေသာေရေႏြး
(၄) တစ္ညလြန္ေသာေရေႏြးကို ထပ္ႀကိဳထားေသာေရေႏြး (သို႔) ထပ္မႀကိဳထားေသာေရေႏြး
(၅) ထမင္း၊ ဟင္းေပါင္းခံရည္
၎ေရမ်ား ေသာက္သံုးရန္မသင့္ျခင္းမွာ အႀကိမ္ႀကိမ္ ဆူဗြက္ၿပီးေသာေရတြင္ ကယ္လစီယံ၊ မက္ဂနီစီယံ၊ ဂရိုရင္းႏွင့္ အျခားသတၱဳမ်ား ပိုမိုတိုးလာၿပီး ေက်ာက္ကပ္ကို ထိခိုက္ေစႏိုင္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။
သစ္သီးမ်ား အလြန္အကြၽံမစားသင့္ေပ
ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ Kyoto University ေဆးပညာဘာသာရပ္ ပေရာ္ဖက္ဆာ Teng Tian Ichiro၏ ေျပာၾကားခ်က္အရ သစ္သီးအလြန္ကြၽံစားသံုးပါက ခႏၶာကိုယ္တြင္း ဗီတာမင္C မ်ားျပားေစၿပီး oxalic acidကို အလြယ္တကူျဖစ္ေပၚေစသည္။ oxalic acid ႏွင့္ လူခႏၶာကိုယ္ရွိေခြၽးမ်ား ေပါင္းစပ္ၿပီး အေရျပားၾကမ္းျခင္း၊ ထိခိုက္ျခင္းမ်ား ျဖစ္ေစတတ္သည္။ ျပင္းထန္ပါက ေဆးႏွင့္မတည့္ေသာ အေရျပားေရာဂါမ်ား ျဖစ္ေစတတ္သည္။
အေမရိကန္ပညာရွင္မ်ား၏ ဆန္းစစ္ခ်က္မွာလည္း ထိုနည္းအတူျဖစ္သည္။ မတူေသာရာသီ၊ မတူေသာေရာဂါမ်ားတြင္ သစ္သီးမ်ားကိုေရြးခ်ယ္ စားသံုးသင့္သည္ဟု ပညာရွင္မ်ားက ခန္႔မွန္းၾကသည္။
Crataegus (山楂 (shanzha))
ဥပမာ- ေဆာင္းဦးႏွင့္ေဆာင္းရာသီမ်ားတြင္ စိုထိုင္းမႈနည္းေသာေၾကာင္း သစ္ေတာ္သီးႏွင့္ အစာေၾကလြယ္ေသာ ငွက္ေပ်ာသီး၊ ပန္းသီးမ်ားကို စားသံုးသင့္သည္။ ႏွစ္ရွည္ေခ်ာင္းဆိုးသူမ်ား သစ္ေတာ္သီးကို စားေပးႏိုင္သလို ႏွလံုးအားနည္းသူ၊ ေသြးတိုးရွိသူ၊ အစာမေၾကလြယ္သူမ်ား Crataegusကို အၿမဲစားသင့္သည္။
ၾကက္ဥမ်ား အလြန္အကြၽံ မစားသင့္ေပ
အာဟာရဓာတ္မ်ား အမ်ားအျပားပါဝင္ေသာ ၾကက္ဥသည္ လူတိုင္းအတြက္ အားတိုးေဆးျဖစ္သည္။ ၾကက္ဥစားနည္း မ်ားစြာရွိေသာ္လည္း ေအာက္ပါစားနည္းႏွစ္မ်ဳိးမွာ အေကာင္းဆံုးစားနည္းျဖစ္သည္။
(၁) ၾကက္ဥအႏွစ္ကို ဟင္းရည္ခ်က္ျခင္း (သို႔) ေရေႏြးဆူထဲ ေဖာက္ထည့္ၿပီး စားသံုးျခင္း
(၂) ၾကက္ဥဟတ္ဘိြဳင္ေၾကာ္ရာတြင္ သၾကားအနည္းငယ္ထည့္ျခင္းျဖင့္ ပိုအက်ဳိးရွိေသာ အာဟာရကိုရေစသည္။
လူတခ်ဳိ႕က အာဟာရဓာတ္မ်ားေသာ ၾကက္ဥကို မ်ားမ်ားစားသံုးေပးျခင္းျဖင့္ အာဟာရမ်ားစြာရႏိုင္သည္ဟု ထင္မွတ္မွားတတ္ၾကသည္။ လူတစ္ဦးမွာ ေန႔စဥ္ၾကက္ဥတစ္လံုးမွႏွစ္လံုးထိ စားသံုးျခင္းျဖင့္ ခႏၶာကိုယ္အတြက္လိုအပ္ေသာ ပရိုတင္းဓာတ္ကို အလံုအေလာက္ရႏိုင္သည္။
ထမင္းမစားမီ ဟင္းရည္တစ္ခြက္ေသာက္ဖို႔ မေမ့ပါႏွင့္
ထမင္းမစားမီ ဟင္းရည္ပူပူ အရင္ေသာက္ျခင္းျဖင့္ ခႏၶာကိုယ္ဝိတ္အား ထိန္းသိမ္းေပးသည္။ အေမရိကန္ပညာရွင္မ်ားက ခႏၶာကိုယ္ ဝၿဖိဳးသူအေယာက္(၁ဝဝဝ)ျဖင့္ ေလ့လာဆန္းစစ္ရာတြင္ ထမင္းမစားမီ ဟင္းရည္ပူေသာက္သူသည္ စားေသာထမင္းနပ္တိုင္းတြင္ ကယ္လိုရီ ၅၅ကတ္ ေလွ်ာ့နည္းရရွိေစသည္။ သာမန္အားျဖင့္ ထမင္းစားျမန္သူသည္ အဝလြယ္သည္။ အေၾကာင္းမွာ ဦးေႏွာက္အတြင္းရွိ (အာသာ) ခ်င္ျခင္းအကန္႔မွ "စားဝၿပီ" ဆိုသည့္သတင္းရဖို႔ အခ်ိန္အနည္းငယ္ယူရသည္။ ထိုအခ်ိန္ယူေနစဥ္အတြင္းတြင္ အစားျမန္ေသာသူက ပိုလြန္ေသာအစားမ်ား စားသံုးၿပီးျဖစ္သည္။ အကယ္၍ ထမင္းမစားမီ ဟင္းရည္တစ္ခြက္ေသာက္ျခင္းျဖင့္ ထမင္းအစားနည္းေစၿပီး ဝျခင္းမွကာကြယ္ေပးႏိုင္သည္။
အေကာင္းဆံုး ေရေသာက္ခ်ိန္
ေယဘုယ်အားျဖင့္ လူတစ္ဦးသည္ တစ္ေန႔လွ်င္ အနည္းဆံုး ေရ(၁၅ဝဝcc) ေသာက္သင့္သည္။ ႏွလံုးႏွင့္ ေက်ာက္ကပ္ေဆာင္ရြက္အားနည္းသူမွ်လဲြ၍ ေရကိုလံုေလာက္စြာ ေသာက္သင့္သည္။ အထူးသျဖင့္ ပူေသာ(သို႔) ေလေအးစက္ဖြင့္ထားေသာ ေနအိမ္ႏွင့္ရံုးခန္းတြင္ ေလထုေျခာက္ကပ္ေသာေနရာတြင္ ပိုမိုေသာက္သင့္သည္။ ေန႔စဥ္ထမင္းသံုးနပ္ၾကားႏွင့္ ထမင္းစားခ်ိန္တြင္ ေရမၾကာခဏေသာက္ေပးသင့္သည္။
သို႔ေသာ္ တစ္ႀကိမ္တည္းတြင္ အလြန္အမင္း မေသာက္သင့္ေပ။
မနက္စာ အစားဝရံုမက အေကာင္းစားသင့္သည္
"မနက္စာ ဝဝစား၊ ေန႔လယ္စာ ေကာင္းေကာင္းစား၊ ညစာ နည္းနည္းစား" ဆိုသည့္အတိုင္း "မနက္စာ ဝဝရင္ရၿပီ" ဟု လူအမ်ားက ဆိုၾကသည္။ ထိုထက္သာမက မနက္စာသည္ တစ္ေန႔တာအတြက္ အေရးပါေသာ နပ္တစ္နပ္ျဖစ္သည္။ အာဟာရျပည့္ေသာ၊ ပရိုတင္းဓာတ္ပါေသာ မနက္စာသည္ ဂလုကုိ႔ကို ခႏၶာထဲတြင္ ၾကာရွည္ထိန္းထားေပးႏိုင္သည္။ မနက္စာတြင္ hot drinkျဖစ္ေသာ ေကာ္ဖီ၊ လက္ဖက္ရည္အျပင္ ေကာက္ပဲသီးႏွံစာမ်ား (ဂ်ံဳျဖင့္စီမံထားေသာ အစားအစာ)၊ တိရစာၦန္မွရေသာ ပရိုတင္း(ႏြားႏို႔၊ ဒိန္ခ်ဥ္၊ ၾကက္ဥ)၊ သစ္သီး (သို႔) သစ္သီးေဖ်ာ္ရည္ႏွင့္ အခ်ဳိဓာတ္၊ အဆီဓာတ္နည္းေသာ အစားအစာမ်ားကို စားသံုးသင့္သည္။ မနက္စာကို အဝစားရံုမက အေကာင္းစားသင့္သည္။
အေမရိကန္ ခ်ီကာဂိုတကၠသိုလ္မွ ေလ့လာခ်က္အရ ပရိုတင္းဓာတ္မ်ားေသာမနက္စာကို စားသံုးျခင္းျဖင့္ ဂလုကို႔မွာ (၁၅)မိနစ္အတြင္း မစားသံုးမီ ၇ဝ~ ၈ဝ Mg ထက္ ၁၄ဝ~၁၅ဝMg ထိျမင့္တက္သြားသည္ကို ေတြ႔ရသည္။ (သာမန္ ကလုကို႔အဆင့္မွာ ၈ဝ~၁၂ဝMg ၾကားတြင္ရွိသည္)။ လူ႔ခႏၶာအတြက္ အားအင္ကို သာမန္ထက္ (သို႔) သာမန္ထက္ျမင့္ေသာ ေသြးဖိအားမွ ရရွိျခင္းျဖစ္သည္။
စပ်စ္ဝိုင္၏ အသံုးဝင္ပံု
(၁) သင့္တင့္ေသာ စပ်စ္ဝိုင္ကို ေသာက္သံုးေပးျခင္းျဖင့္ ႏွလံုးေရာဂါျဖစ္ပြါးမႈကို ကာကြယ္ေပးႏိုင္သည့္အျပင္ ႏွလံုးေသြးေၾကာမ်ားကိုလည္း ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းေပးႏိုင္သည္။ တစ္ႀကိမ္တြင္ ၂၅~၅ဝဂရမ္ျဖင့္ တစ္ရက္တြင္ တစ္ႀကိမ္ (သုိ႔) ႏွစ္ႀကိမ္ေသာက္သံုးႏိုင္သည္။
(၂) စပ်စ္ဝိုင္ျဖဴသည္ ခ်ဳိျမၿပီး ခ်ဥ္စုတ္စုတ္အရသာရွိသည္။ ထမင္းစားၿပီး ေသာက္သံုးျခင္းျဖင့္ အစာေခ်ရည္ကို ႏႈိးဆြျခင္း၊ သည္းေျခရည္ျဖစ္ေပၚျခင္း၊ အဆီကိုေခ်ေပးျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ေပးသည္။
(၃) စပ်စ္ဝိုင္တြင္ သၾကားဓာတ္၊ Amino acidမ်ားပါဝင္သည့္အျပင္ ျပည့္ဝေသာ ဗီတာမင္ B12, B1、B2 ႏွင့္ ဗီတာမင္C မ်ားပါဝင္ေသာေၾကာင့္ ေသြးအားနည္းေရာဂါအတြက္ အေကာင္းဆံုးျဖစ္သည္။
(၄)စပ်စ္ဝိုင္ျဖင့္ တုပ္ေကြးေရာဂါကုိ ကုသႏိုင္သည္။ ကုသနည္းမွာ စပ်စ္ဝိုင္ ၃ဝ~ ၉ဝgအား အေႏြးဓာတ္ေပးၿပီး တစ္ေန႔ ၂ႀကိမ္မွ ၃ႀကိမ္အထိ ေသာက္ေပးျခင္းျဖစ္သည္။
လက္ဖက္ေျခာက္
လက္ဖက္ေျခာက္သည္ ေသြးတိုးေရာဂါျဖစ္ျခင္းမွ ကာကြယ္ေပးသည္။ လက္ဖက္ေျခာက္တြင္ပါဝင္ေသာ catechins၊ ဗီတာမင္Cႏွင့္ဗီတာမင္Pမ်ားသည္ ေသြးေၾကာေပ်ာ့ေပ်ာင္းျခင္း၊ ေသြးထဲတြင္ပါဝင္ေသာ ကိုလက္စထေရာအား ေလ်ာ့ခ်ေပးျခင္း၊ အသဲတြင္စုေနတတ္ေသာ အဆီဓာတ္မ်ားကို ေခ်ဖ်က္ေပးျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ေပးျခင္းျဖင့္ ေသြးတိုးေရာဂါ၊ ႏွလံုးလုပ္ေဆာင္အားနည္းျခင္းႏွင့္ အသည္းအဆီဖံုးျခင္းကို ကာကြယ္ေပးသည္။ အသံုးျပဳနည္းမွာ တစ္ႀကိမ္တြင္ Green Tea (မေလွာ္ရေသးသည္ လက္ဖက္ေျခာက္အစိမ္း) ၁~၂gႏွင့္ Crataegusအေျခာက္၅gကို ေန႔စဥ္အတူထည့္ခတ္ေသာက္ပါ။ အၿမဲေသာက္သံုးေပးရန္ လိုပါသည္။
Forward ေမလ္းမွ ျပန္လည္ကူးယူ တင္ျပပါတယ္။
